Adana Taşköprü

Köprü ve Sabancı Camii

   Roma dönemi eseri olan köprü, M.S. 4. Yüzyılda Usta-Mimar-Mühendis Auxentius tarafından inşa edilmiştir. Auxentius Seyhan Nehrinin yatağını değiştirmiş ve toplam 7 yılda köprüyü tamamlamıştır.

İnşaat malzemesi olarak kullanılan taş iki yerden getirilmiştir. 12 km. mesafedeki Çalı Dağı ve 22 km. mesafedeki Misis yöresinden. Ayaklar, duvarlar ve tonozlarda kullanılan taşlar 60x60x150 cm diğer taşlar ise 30-40 cm büyüklüğündedir. Dolgu duvarları örülürken horasan harcı yada pozzolona kullanıldığı düşünülmektedir. Toplam kullanılan taş miktarı yaklaşık 36.738 tondur.

Taşköprü kitabesi (4. yüzyıl)

   Köprü şu anki uzunluğu olan 300 metreden daha uzun bir şekilde inşa edilmiştir. Evliya Çelebi'nin anlatımına göre 495 ya da 416 metre olması muhtemeldir. En geniş yeri 11 metre, yüksekliği 12 metredir. 14 kemer gözü ve 5 tahliye kemerine sahiptir. 

   Zaman içinde köprü tamir edilmiştir. Bilinen ilk büyük onarım Bizans İmparatoru I. Justinian (527-565) tarafından yaptırılmıştır.

   Abbasi hakimiyeti sırasında Halife Memun (796-833) zamanında köprü onarılmış ve bir kitabe konmuştur.

   Osmanlı eliyle gerçekleşen kapsamlı onarım, 1847 yılında tamamlanmıştır. 

Köprünün ilk ayağındaki ay-yıldızlı arma

Notlar:

Horosan Harcı

   Kırıldıktan sonra öğütülüp toz haline getirilen kiremit, tuğla, çömlek vb. pişmiş killere 'Horasan' deniyor.Horasan harcı ise Horasanın belli oranlarda kireç, su ve bazı katkı maddelerinin eklenmesiyle üretilen bağlayıcı ve taşıyıcı özelliğe sahip bir malzeme. Bazı uygulamalarda harcın içerisine kum katılırken, bazılarında ise nohut büyüklüğünde, parçalar halinde tuğla, kiremit kırıklarına rastlanır.

Pozzolona

   M.Ö.150′ lerde keşfedilen özel bir volkanik toz olan Pozzolona sayesinde Romalılar su altında da uygulama yapmıştır. Genellikle kireç ile karıştırılan puzzolanın su altındaki uygulamalarda saf hali kullanılmıştır. Puzzolona, agrega ile birlikte çok kuvvetli bir harç oluşturur. Roma İmparatorluğunun büyük bir bölümünde benzer volkanik tozlar bulunmamasından dolayı bu yerlerde yerel malzemeler (alçıtaşı veya kireç) bağlayıcı madde olarak kullanılmıştır.

Agrega

  Beton üretiminde kullanılan kum, çakıl, kırmataş gibi malzemelerin genel adı agregadır. Beton içinde hacimsel olarak %60-75 civarında yer işgal eden agrega önemli bir bileşendir. Agregalar tane boyutlarına göre ince (kum, kırma kum.. gibi) ve kaba (çakıl, kırmataş... gibi) agregalar olarak ikiye ayrılır.

Diğer Resimler:

Kaynak:

Yrd.Doç.Dr. Gözde RAMAZANOĞLU-Adana’da Roma Dönemi Köprüsü:Taşköprü